Coronavirus: telewerk en verzekeringen

1. Bestaande regelgeving

Telewerk kan in een onderneming worden opgezet en werknemers kunnen er gebruik van maken, mits akkoord tussen werkgever en werknemer. Het gaat hier om structureel telewerk, zoals voorzien in de interprofessionele CAO nr. 85. Structureel telewerk wordt gedefinieerd als "een vorm van organisatie en/of uitvoering van het werk waarin, met gebruikmaking van informatietechnologie, in het kader van een arbeidsovereenkomst werkzaamheden die ook op de bedrijfslocatie van de werkgever zouden kunnen worden uitgevoerd, op regelmatige basis en niet incidenteel buiten die bedrijfslocatie worden uitgevoerd".

De wet van 5 maart 2017 inzake werkbaar werk (de zogenaamde "Wet Peeters") heeft een facultatief kader vastgelegd voor occasioneel telewerk op verzoek van de werknemer (in geval van persoonlijke redenen of overmacht) of overeengekomen tussen de werkgever en de werknemer. Dit wettelijke kader voor occasioneel telewerk geldt voor alle werknemers in de privésector, of het nu gaat om commerciële ondernemingen of socialprofiondernemingen met een sociaal winstoogmerk.

2. Nieuw: "verplicht" occasioneel telewerk

De ministeriële besluiten van 18 en 23 maart 2020, naar aanleiding van de aankondigingen van de federale regering op 17 maart 2020, maken telewerken verplicht voor alle niet-essentiële ondernemingen, ongeacht hun omvang, voor alle personeelsleden voor wie telewerk past binnen hun functie.

Werkgevers die de voorwaarden voor occasioneel telewerken al hebben vastgelegd in hun arbeidsreglement of vie een bedrijfsCAO naar aanleiding van de wet werkbaar werk, kunnen naar deze regelingen verwijzen, voor zover ze in te passen zijn in de lockdownmaatregelen die sinds 18 maart 2020 van kracht zijn.

Indien deze voorwaarden nog niet zijn vastgelegd in het arbeidsreglement of door een bedrijfscao, of indien de daarin bepaalde voorwaarden niet geschikt zijn voor de huidige omstandigheden, kunnen deze in onderling overleg tussen de werkgever en de werknemer worden vastgesteld, zonder formele voorwaarden. Met andere woorden, een eenvoudige e-mail waarmee de werknemer akkoord gaat is op zich al voldoende.

De werkgever moet de nodige (arbeids)middelen ter beschikking stellen voor de uitvoering van dit telewerk door de werknemer (indien de werknemer deze niet zelf zou hebben).

3. Tijdens de coronaviruscrisis: wat als de job zich niet leent voor telewerken?

Het is aan de werkgever om te verantwoorden waarom de baan niet geschikt is voor telewerk. Wanneer de werkgever tot de conclusie komt dat telewerk niet kan worden toegepast, moet de werknemer gewoon gaan werken, maar de werkgever moet op basis van de bovengenoemde ministeriële besluiten de nodige maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat de regels van sociale afstand worden nageleefd, met name het behoud van een afstand van 1,5 meter tussen elke persoon.

Werkgevers die behoren tot een sector die niet is opgenomen in de lijst van essentiële sectoren die in de bovengenoemde ministeriële besluiten is opgenomen en die niet in staat zijn om aan deze maatregelen te voldoen (telewerken, of indien niet mogelijk de regels m.b.t. social distancing) moeten sluiten.

Ter herinnering: de kwestie van de sluiting doet zich in principe niet voor bij essentiële diensten, die desalniettemin moeten proberen om indien mogelijk telewerken te organiseren. Indien dit niet mogelijk is moeten de regels voor sociale afstand worden gerespecteerd.

4. Hoe zit het met de verzekeringen?

Of het nu gaat om structureel telewerk of occasioneel telewerk, de werknemer is gedekt tegen een arbeidsongeval als het ongeval plaatsvindt in de loop van en door het feit van de uitvoering van diens arbeidsovereenkomst. Maar geldt hetzelfde voor de maatregel van verplicht telewerk die de federale overheid in de huidige crisis heeft genomen?

Na een vraag van Unisoc, bevestigt Assuralia (de federatie die bijna alle Belgische en buitenlandse verzekeringsmaatschappijen die op de Belgische markt actief zijn vertegenwoordigt) dat dit inderdaad het geval is en herinneren zij aan de voorwaarden (zie de brief rechts van dit artikel, enkel in het Frans).

De telewerker moet dus onder het gezag van zijn werkgever staan en zijn arbeidsovereenkomst uitvoeren wanneer zijn ongeval zich voordoet. Hoe kan hij dit bewijzen? Het bewijs wordt geacht te zijn geleverd als aan de voorwaarden van de wet op de arbeidsongevallen (artikel 7, lid 4) is voldaan:

• • er moet een schriftelijk document (in welke vorm dan ook) zijn dat de werknemer toestemming geeft om te telewerken;
  • in dit schrijven moet de plaats worden vermeld waar het werk moet worden uitgevoerd (anders geldt het vermoeden dat dit de woonplaats is of de plaats(en) waar de telewerker gewoonlijk zijn telewerkzaamheden verricht); en
  • het moet het telewerkrooster bevatten (anders geldt het vermoeden dat de telewerker verplicht is om zijn telewerk te verrichten tijdens de uurroosters die hij/zij zou hebben moeten naleven in de onderneming zelf).

Als er geen sprake is van een geschrift, is er nog steeds een dekking mogelijk via de verzekering, maar het vermoeden dat de schade gerelateerd is aan het werk is niet langer van toepassing en de normale bewijsregels zijn van toepassing.

De telewerker is ook gedekt voor de reisweg van en naar school of de dagopvang. En ook voor de verplaatsing naar en van huis naar de plaats waar hij of zij zijn of haar maaltijd neemt of krijgt (dezelfde regels als voor de werknemer in het bedrijf).

Om als zodanig te worden beschouwd, moet een arbeidsongeval plaatsvinden in het kader van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst. Een werknemer die bijvoorbeeld op zijn dak klimt of andere handelingen begint te stellen die niets met het werk te maken hebben, is dus niet gedekt.

In geval van een ongeval is het aan te bevelen om zich onmiddellijk te melden bij de werkgever.

De FOD WASO geeft een reeks tips voor het organiseren van telewerk. U kunt ze raadplegen door hier te klikken.

  5. Vergoeding voor telewerk

Veel werknemers werken nu vanuit huis. Telewerken brengt ook kosten met zich mee voor de werknemer. De werkgever kan besluiten - maar is niet verplicht - om bij te dragen aan deze kosten. De RSZ vermeldt op haar website de mogelijkheden voor de werkgever die geen RSZ-bijdragen vereisen.

• • De bureauvergoeding van 126,94 EUR per maand tot dekking van de kosten voor verwarming, elektriciteit, klein bureaugereedschap, enz., kan vrij van sociale zekerheidsbijdragen toegekend worden aan alle werknemers die van thuis uit werken, dus ook aan werknemers die vóór de COVID-19 maatregelen niet van thuis uit werkten, en dus ook zonder dat de werkgever en werknemer een formele telewerkovereenkomst hebben afgesloten.
  • Heel wat werknemers beschikken over een laptop van de werkgever die ze thuis kunnen gebruiken tijdens het telewerk. Indien dit niet het geval is (geen/vaste computer op het werk), en de werknemer heeft thuis wel een laptop, kan de werkgever voor het gebruik hiervan een vergoeding voorzien. Gebruik van de eigen PC – een forfait van max. 20 EUR per maand wordt aanvaard.
  • Gebruik van de eigen internetverbinding – een forfait van max. 20 EUR per maand wordt aanvaard.
  • Als de werknemer andere kosten moet maken (gebruik eigen telefoon, aankoop van een scherm of een scanner, enz.) mag de werkgever die ook terugbetalen. Daarvoor geldt er geen algemeen forfait, de terugbetaling moet gebaseerd zijn op de werkelijke kosten.

Terug naar themafiche