Coronavirus: stand van zaken over arbeidsongeschiktheid en tijdelijke werkloosheid

De toepassing van de regels wanneer een werknemer ziek wordt door het coronavirus, of wanneer een periode van tijdelijke werkloosheid wegens overmacht (wegens quarantaine) en ziekte samenlopen, bleef in de praktijk (soms) vragen oproepen. Unisoc hield daarom de vinger aan de pols bij de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (en via de FOD WASO ook aan het RIZIV). Hieronder vindt u de in december aangepaste antwoorden op veel gestelde vragen op basis van een koerswijziging van het RIZIV. 

1. Wat is de situatie van een werknemer die ziek is door het COVID-19 virus? 

Wanneer een werknemer vanwege het COVID-19 virus ziek is en daardoor niet kan werken, gelden in principe de gewone regels voor arbeidsongeschiktheid. In dit geval heeft de arbeidsongeschikte werknemer in principe gedurende een bepaalde periode recht op het gewaarborgde loon dat zijn werkgever verschuldigd is, waarna hij gedekt zal worden door het stelsel van de ziekte- en invaliditeitsverzekering. 

Het gewaarborgd loon is verschuldigd in geval van arbeidsongeschiktheid die blijkt uit een medisch attest dat is afgegeven na een telefonische raadpleging door de behandelende arts en waarin de ziekte duidelijk wordt vastgesteld. In voorkomend geval kunnen de gebruikelijke regels inzake medisch toezicht op initiatief van de werkgever worden toegepast (controlegeneesheer, enz.). 

2. Hoe zit het met een werknemer die het onderwerp is van een quarantainemaatregel?

Wanneer een arts of de overheid beslist om een werknemer in quarantaine te plaatsen omdat hij/zij mogelijk besmet is met het coronavirus maar geen ziektesymptomen vertoont/niet ziek is én er geen mogelijkheid is tot telewerk, dan kan de werknemer in tijdelijke werkloosheid wegens overmacht geplaatst worden. De arts levert het medisch getuigschrift quarantaine af (zie vraag 6) of de overheid levert het bewijs af dat geldt als quarantaineattest (bv. attest sluiting van scholen of een quarantaineattest gegenereerd via sms wegens verblijf in een rode zone). 

Opgelet: de werknemer mag in dit geval (nog) niet ziek zijn. Er gelden andere regels wanneer hij reeds ziek is (zie vraag 1 en 5) of ziek wordt tijdens de quarantaine (zie vraag 3). 

De quarantaine die we in deze gevallen bedoelen, heeft ook betrekking op situaties waarin de behandelende arts een persoon alleen in het belang van zijn of haar gezondheid adviseert om thuis te blijven, omdat zijn medische situatie een risico is. 

3. Wat gebeurt er als een werknemer in quarantaine werd geplaatst en daardoor ook op tijdelijke werkloosheid wegens overmacht staat, en vervolgens ziek wordt: heeft die werknemer recht op het gewaarborgd loon of op een ziekte-uitkering? 

Wanneer een werknemer door ziekte verhinderd werd om terug te keren naar zijn werk, was de redenering tot nu toe dat de gewone regels inzake arbeidsongeschiktheid golden. De werknemer verliet dan de lopende tijdelijke werkloosheidsregeling wegens overmacht en was arbeidsongeschikt, waardoor hij in principe vanaf de eerste dag van de ziekte recht had op een door zijn werkgever gedurende een bepaalde periode te betalen gewaarborgd loon. Daarna viel hij onder het stelsel van de ziekte- en invaliditeitsverzekering. 

Naar aanleiding van een aantal vragen over dit onderwerp, heeft Unisoc de FOD WASO recent opnieuw gecontacteerd om deze problematiek verder op te volgen. Uit deze communicatie kwam het volgende antwoord.  

Het criterium van de eerste schorsing is van toepassing op deze situatie: is de werknemer eerst in tijdelijke werkloosheid wegens overmacht wegens quarantaine en wordt hij dan tijdens de quarantaine ziek, dan blijft zijn arbeidsovereenkomst geschors wegens tijdelijke werkloosheid, tot het einde van de periode vermeld in het attest van quarantaine. 

Vanaf de eerste dag van ziekte echter die in de periode van tijdelijke werkloosheid valt, wijzigt zijn recht op uitkeringen: in een periode van arbeidsongeschiktheid heeft de werknemer geen recht op tijdelijke werkloosheidsuitkeringen, maar kan hij wel aanspraak maken op arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. Het RIZIV garandeert dat het ziekenfonds deze zal vergoeden. 
 
Is de periode van tijdelijke werkloosheid voorbij en is de werknemer nog steeds ziek, dan kan hij aanspraak maken op het (eventuele) saldo aan gewaarborgd loon dat nog verschuldigd is. De werkgever is met andere woorden geen gewaarborgd loon verschuldigd voor de periode van ziekte die begint na aanvang en die loopt tijdens de periode van tijdelijke werkloosheid wegens overmacht. De werkgever blijft uiteraard wel vrij om toch gewaarborgd loon te betalen, indien hij van oordeel is dat dit eventuele discussies en betwistingen zou vermijden. Het RIZIV komt dan uiteraard niet tussen voor de dagen waarvoor de werkgever er toch voor kiest om het gewaarborgd loon te betalen. 

4. Wat gebeurt er als voor de hele onderneming de tijdelijk werkloosheid wordt ingeroepen en een werknemer het gewaarborgd loon opeist door een medisch attest over te leggen waaruit duidelijk blijkt dat hij ziek is? 

Tot hiertoe werd, in overeenstemming met het standpunt van de FOD WASO, een onderscheid gemaakt tussen de tijdelijke werkloosheid wegens overmacht en de tijdelijke werkloosheid economische redenen. In het eerste geval was gewaarborgd loon verschuldigd omdat deze dagen werden beschouwd als dagen van normale activiteit. In het tweede geval was er geen gelijkstelling met dagen van normale activiteit, dus was er geen recht op gewaarborgd loon en moest de werknemer aan zijn ziekenfonds een arbeidsongeschiktheidsuitkering aanvragen. 

De situatie is evenwel gewijzigd, door het gewijzigd standpunt van de FOD die u uiteengezet vindt bij vraag 3. Het criterium van de eerste schorsing geldt ook hier. Gaat de tijdelijke werkloosheid wegens overmacht in voordat de werknemer ziek is, zal de werknemer zich tot het ziekenfonds kunnen wenden. De werkgever blijft uiteraard vrij om toch gewaarborgd loon te betalen. Is de werknemer ziek voordat de tijdelijke werkloosheid wegens overmacht ingaat, dan heeft hij recht op gewaarborgd loon (zie vraag 5). 

5. Wat gebeurt er als een werknemer ziek wordt voor het begin van een periode van tijdelijke werkloosheid door overmacht?

Als de werknemer voor het begin van een periode van tijdelijke werkloosheid “overmacht” ziek wordt, dan geldt opnieuw het criterium van de eerste schorsing. In dit geval is de werknemer arbeidsongeschikt en ontvangt hij gewaarborgd loon voor de periode van de ziekte (en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen als hij nog ziek is na de periode van gewaarborgd loon). Is de periode van ziekte voorbij, is telewerk niet mogelijk en zijn de voorwaarden van de tijdelijke werkloosheid wegens overmacht nog steeds van toepassing op de werknemer, dan heeft de werknemer via deze weg recht op werkloosheidsuitkeringen.  

6. Heeft de werknemer een attest van zijn behandelende arts waaruit blijkt dat hij zich niet naar het werk mag begeven, maar dat er geen effectieve ziekte/arbeidsongeschiktheid wordt vastgesteld? 

In dat geval heeft de arts een quarantaineattest afgeleverd en is de werknemer in eerste instantie ertoe gehouden om te telewerken. Alleen als telewerk niet mogelijk is voor zijn job, kan hij of zij op tijdelijke werkloosheid wegens overmacht worden geplaatst (zie ook nieuwsbericht over de attesten). 

Terug naar themafiche