Na de “bijkomende" vrijwillige overuren, komen nu de "relance-uren”
Tijdens de eerste golven van de coronacrisis zijn maatregelen getroffen voor sectoren die als "cruciaal" werden beschouwd, waaronder een verhoging van het bij de wet Peeters vastgestelde quotum voor vrijwillige overuren van 100 tot 220 uur. In juli 2021 hebben de sociale partners een sociaal akkoord gesloten dat onder meer voorziet in de voortzetting van deze maatregel, waarbij deze uren werden omgedoopt tot "relance-uren", en in de veralgemening ervan tot alle sectoren. De Kamer heeft op 9 december het wetsontwerp goedgekeurd dat hierin voorziet.
Ter herinnering: vrijwillige overuren is een categorie overuren die in 2017 is ingevoerd door de Wet wendbaar en werkbaar werk (Wet Peeters) en mag niet worden verward met traditionele overuren. Om gebruik te maken van vrijwillige overuren is geen administratieve goedkeuringsprocedure of onderhandeling met werknemersvertegenwoordigers nodig: een overeenkomst tussen de werkgever en de individuele werknemer volstaat. Deze overeenkomst moet vooraf schriftelijk worden vastgelegd en is geldig gedurende zes maanden (kan telkens hernieuwd worden). Op enkele uitzonderingen na, die hieronder worden beschreven, zijn de regels van de klassieke vrijwillige overuren van toepassing op deze “relance-uren”.
Tot en met 30 september van dit jaar was de verhoging van het quotum voor "bijkomende" vrijwillige overuren (van 100 tot 220 uur) alleen van toepassing op de zogenaamde "cruciale" sectoren in het kader van het ministerieel besluit dat voorzag in maatregelen ter bestrijding van Covid-19. Het sociaal akkoord van 25 juni 2021 voorziet in de voortzetting van de maatregel, wijzigt de naam ervan (de uren worden voortaan "relance-uren" genoemd) en voorziet in de veralgemening ervan (tot alle sectoren en niet langer alleen voor de "cruciale" sectoren). Deze maatregel moest bij wet ten uitvoer worden gelegd en dat is nu gebeurd.
Concreet kunnen de "relance-uren" (120 uur bovenop het basisquotum van 100 vrijwillige overuren) worden gewerkt in de periode van 1 januari 2021 tot en met 31 december 2021 en in de periode van 1 januari 2022 tot en met 31 december 2022.
Opmerking: tot 30 september 2021 hebben de meeste zorg- en welzijnssectoren kunnen genieten van de “bijkomende” vrijwillige overuren. Op 9 december 2021 werd deze wet goedgekeurd die de “relance-uren" invoert. Deze wet treedt retroactief in werking, maar kunnen ondernemingen deze vrijwillige overuren ook zomaar retroactief toepassen? Dit is niet het geval. Om deze vrijwillige overuren te presteren is immers een schriftelijk akkoord van de werknemer nodig. Dit akkoord kan niet retroactief gegeven worden, waardoor de werkgever dus enkel de voordelige “relance-uren” kan toepassen indien op het moment dat deze uren gepresteerd werden, nog een schriftelijk akkoord met de werknemer lopende was.
Deze uren worden niet meegeteld bij de berekening van het gemiddelde bedoeld in artikel 26bis, § 1, van de wet van 16 maart 1971, noch worden zij in aanmerking genomen voor de naleving van de "interne grens" bedoeld in artikel 26bis, § 1bis, van diezelfde wet.
Voor 2021 voorziet de wet echter in een beperking: de “bijkomende" vrijwillige overuren die - overeenkomstig artikel 52 van de wet van 20 december 2020 houdende tijdelijke steunmaatregelen ten gevolge van de COVID-19 pandemie - in de loop van dat jaar reeds werden gepresteerd bij de werkgevers die tot de "cruciale" sectoren behoren, worden afgetrokken van het quotum van de "relance-uren" die tijdens de periode van 1 januari tot en met 31 december 2021 kunnen worden gepresteerd.
Voorbeeld: als er in 2021 al 30 "bijkomende" vrijwillige overuren zijn gepresteerd, mogen er in 2021 nog maar 90 "relance-uren" worden gepresteerd. Het doel van deze beperking is ervoor te zorgen dat elke werknemer, ongeacht de sector, in 2021 maximaal 220 vrijwillige overuren kan verrichten.
Evenals bij het systeem van "bijkomende" vrijwillige overuren, maakt de wet voor de betaling van het extra loon een onderscheid tussen de reeds bestaande klassieke vrijwillige overuren en de "relance-uren". Het overloon geldt niet voor de 120 uur vrijwillige "relance-uren" die in 2021 en 2022 worden gepresteerd. Deze uren moeten dus aan 100% worden uitbetaald, zonder extra loon. Dit betekent dat zij aan het einde van de loonperiode boven op de normale bezoldiging worden betaald, omdat de hoeveelheid verrichte arbeid groter is. Er moet dus een nauwkeurige registratie van vrijwillige overuren worden bijgehouden om ervoor te zorgen dat deze betaling correct wordt verricht.
Opmerking: alle betrokken werknemers hebben de mogelijkheid om, zo nodig, naast de vrijwillige "relance-uren” (120 uur), ook de vrijwillige overuren van het basiscontingent (100 uur) te presteren, en dus met recht op extra loon. Het contingent “relance-uren" kan echter worden gebruikt voordat het basiscontingent is opgebruikt.
Net als de "bijkomende" vrijwillige overuren in de eerste golven van de crisis, zijn ook de "relance-uren" krachtens de nieuwe wet vrijgesteld van belasting. Het is ook de bedoeling dat voor deze uren een sociale vrijstelling zal gelden. De administratieve instructies van de RSZ zijn reeds in die zin aangepast, en voor de periode 1 januari tot 31 december 2021 werd op 23 januari 2022 een KB gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad.
De wet is ondertussen in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd. Zodra het koninklijk besluit in het Belgisch Staatsblad is gepubliceerd, zullen wij hier eveneens een link publiceren.
Terug naar themafiche