Hervorming van de ondernemingen: nieuwe wet gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad

De wet van 15 april 2018 houdende hervorming van het ondernemingsrecht werd gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 27 april. In het kader van deze wet, de tweede fase van de globale hervorming van de ondernemingswereld door de minister van Justitie, wordt het begrip onderneming in het Wetboek van economisch recht hervormd en wordt de ondernemingsrechtbank opgericht.

législation (2)

De globale hervorming van de ondernemingen waartoe minister van Justitie Koen Geens het initiatief nam, ging vorig jaar van start met de goedkeuring van de wet betreffende de insolventie van de ondernemingen van 11 augustus 2017. Deze wet, in werking sinds 1 mei 2018, hervormt de insolventieregels en breidt ze uit tot onder meer de verenigingen zonder winstoogmerk. Een faillissement of een gerechtelijke reorganisatie is dus niet meer alleen voorbehouden voor commerciële ondernemingen.

De wet op de insolventie is echter slechts een van de drie luiken van de hervorming. Die beoogt namelijk ook de herziening van het ondernemingsrecht en - het aspect dat tot nu toe het meest stof deed opwaaien in de social-profit sector - codificeert de regels die gelden voor ondernemingen en verenigingen.

Wet van 15 april 2018 houdende hervorming van het ondernemingsrecht

De nieuwe wet van 15 april 2018 houdende hervorming van het ondernemingsrecht introduceert een nieuwe definitie van het begrip 'onderneming' in het Wetboek van economisch recht. De handelaar staat in dit begrip niet langer centraal. Het begrip 'Onderneming' is voortaan van toepassing op alle actoren die actief zijn op economisch vlak. Eén formele definitie wordt dus weerhouden. Voortaan worden alle rechtspersonen beschouwd als 'ondernemingen', dus ook verenigingen zonder winstoogmerk. Behalve voor bepaalde specifieke hoofdstukken van het Wetboek van economisch recht zoals het hoofdstuk over het mededingingsrecht. De wijziging van het begrip ‘onderneming’ trad in werking op 1 mei 2018.

Naast dit belangrijke aspect wil de wet houdende hervorming van het ondernemingsrecht ook de formaliteiten verduidelijken die de ondernemingen moeten vervullen: publicatie in het Belgisch Staatsblad, boekhoudkundige verplichtingen, bewijslast, enz. Tenzij een koninklijk besluit de datum van inwerkingtreding zou vervroegen, worden deze regels toepasbaar op uiterlijk 1 november 2018.

Belangrijk: verenigingen zonder winstoogmerk zullen zich voortaan (kosteloos) moeten inschrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen via een ondernemingsloket. De inwerkingtreding van dit punt moet wel nog worden vastgelegd in een koninklijk besluit. Tot die tijd verandert er dus niets.

Als gevolg van de hervorming en de uitbreiding van de regels betreffende de insolventie tot de verenigingen, verdwijnt de handelsrechtbank en wordt ze omgezet in een "ondernemingsrechtbank". Die is bevoegd voor geschillen tussen ondernemingen, dus ook als er verenigingen zonder winstoogmerk bij betrokken zijn. De rechtbank van eerste aanleg is dus niet langer bevoegd voor dergelijke geschillen. De consulaire rechters (rechters uit het werkveld die aan de zijde van de professionele rechter in de handels/ondernemingsrechtbank zetelen) mogen voortaan bovendien afkomstig zijn van de verenigingssector.

Ten slotte zien we dat door de nieuwe wet het handelswetboek bijna nog uitsluitend betrekking heeft op het maritiem recht.

Tijdens de parlementaire werken liet Unisoc de Kamer van volksvertegenwoordigers weten dat ze weliswaar geen vragende partij was maar zich niet verzet tegen deze hervorming. Wel acht ze het van fundamenteel belang dat de wet in wording geen enkele bijkomende administratieve of financiële last oplegt aan de verenigingen en dat de consulaire rechters uit de verenigingssector ook daadwerkelijk zullen zetelen bij zaken waarbij verenigingen betrokken zijn. Aan die eis lijkt tot nu toe niet te zijn voldaan. Heden hangt alles af van de organisatie van de rechtbanken in elk gerechtelijk arrondissement.

Derde en laatste fase: codificering van de ondernemingen en verenigingen

Het belangrijkste luik van de hervorming moet nog komen: het voorontwerp van wet dat het wetboek van ondernemingen en verenigingen introduceert en een einde zal stellen aan de wet van 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk. Dat voorontwerp zou in principe heel binnenkort, na een laatste goedkeuring van de Ministerraad, worden ingediend bij de Kamer van volksvertegenwoordigers. De Regering hoopt deze wet nog vóór de zomer te kunnen goedkeuren...

Unisoc zal de komende weken de belangen van de sector in dit gevoelige dossier uiteraard blijven verdedigen.

Terug naar de themafiche