Coronavirus: hoe zit het met tijdelijke werkloosheid vanaf 1 juli 2022?

De werkgeversorganisaties vroegen om de tijdelijke werkloosheid overmacht “corona” te verlengen tot 31 december 2022, maar ze werden hierin niet gevolgd. In plaats daarvan zal de regering opnieuw de twee "klassieke" systemen van tijdelijke werkloosheid toepassen: om economische redenen enerzijds, en wegens overmacht anderzijds. De regering heeft wel besloten een reeks door de Nationale Arbeidsraad gevraagde "quick fixes" toe te passen om de voorwaarden en modaliteiten van deze twee stelsels tot 31 december 2022 te versoepelen.

Zo zullen werknemers die tijdelijk werkloos zijn wegens gebrek aan werk om economische redenen in aanmerking komen voor werkloosheidsuitkeringen, zonder dat zij eerst moeten aantonen dat zij gedurende een bepaalde periode een bepaald aantal dagen als werknemer hebben gewerkt (zoals bij andere vormen van tijdelijke werkloosheid). Voorts zullen werknemers worden vrijgesteld van het gebruik van controlekaart C3.2A en zal de werkgever deze dus niet aan de tijdelijk werkloze werknemer moeten geven, ongeacht de reden voor de tijdelijke werkloosheid. Aangezien geen controlekaarten moeten worden afgegeven, moeten deze ook niet in het valideringsboek worden opgenomen. Een andere flexibiliteit is dat de werkgever wordt vrijgesteld van ASR scenario 2 en alleen aan het eind van de maand een ASR scenario 5 hoeft op te stellen.

Alle tijdelijke "quick fixes" waartoe de regering heeft besloten, worden toegelicht op de website van de RVA.

Tijdelijke werkloosheid om economische redenen en socialprofitondernemingen

Op vraag van Unisoc heeft de NAR ook gevraagd dat socialprofitondernemingen geen BTW-aangifte hoeven in te dienen om een daling van de omzet, de productie of de orders aan te tonen. Aangezien een groot deel van deze ondernemingen niet BTW-plichtig is, zou deze verplichting hen anders kunnen aansluiten.

Er wordt inspiratie geput uit de wet van 6 maart 2020 tot behoud van de werkgelegenheid na de terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie (bekend als de "Brexit-wet"), die voorzag in een flexibele en "vrije" administratie van het bewijs van de omzetdaling. Het kabinet van minister van Werk Dermagne bevestigt dat het wettelijk kader in die zin zal worden aangepast en dat de RVA tot dan een soepel beleid hierover zal voeren.

De wet die de tijdelijke maatregelen regelt, werd net voor het zomerreces gestemd en goedgekeurd in het parlement. De wet bepaalt dat om in aanmerking te komen als onderneming in moeilijkheden (uit artikel 77/1 §4 van de arbeidsovereenkomstenwet), een substantiële daling van de omzet in één van de vier kwartalen voorafgaand aan de aanvraag van tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen moet vergeleken worden met hetzelfde kwartaal in 2019.

Dagen tijdelijke werkloosheid wegens overmacht “corona” of “Oekraïne” komen eveneens in aanmerking als dagen tijdelijke werkloosheid, voor de berekening van het minimumpercentage van 10% van het globaal aantal aangegeven dagen bij de RSZ.

Voor de maribelsectoren kan bij ministerieel besluit worden afgeweken wat betreft de definitie van “onderneming in moeilijkheden” die dit willen aantonen via een omzetdaling.

Andere nieuwigheden in de wet: de arbeidsovereenkomst mag omwille van tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen maximaal acht weken volledig geschorst worden voordat de werkgever de werknemer twee volledige weken moet laten werken, of ten hoogste twaalf weken volledig geschorst en dan moet de werkgever de werknemer drie volledige weken laten werken. De minimale voorafgaandelijke kennisgevingstermijn bedraagt drie dagen, zowel voor arbeiders als voor bedienden (in plaats van zeven).

De nieuwe regels treden in werking op 1 juni 2022 en buiten werking op 31 december 2022.

Verder voorziet de wet een sanctie voor werkgevers die gebruik maken van de systemen van tijdelijke werkloosheid, hoewel er geen sprake is van technische stoornis, overmacht, slecht weer of gebrek aan werk wegens economische redenen. De werkgever is gehouden het gewone loon van de werknemer te betalen, waarbij hij het nettobedrag van de uitkering die de werknemer ontvangen heeft, aan de RVA verschuldigd is.

Deze maatregel geldt van 1 juli tot en met 31 december 2022.

Tijdelijke werkloosheid wegens overmacht en quarantainesituaties

Hoewel de definitie van "overmacht" vanaf 1 juli 2022 opnieuw strikt zal worden geïnterpreteerd, zal het nog steeds mogelijk zijn om tijdelijke werkloosheid wegens overmacht aan te vragen in de volgende situaties:

• De werknemer is niet arbeidsongeschikt, maar moet in quarantaine of isolatie om de verspreiding van het coronavirus te beperken en kan niet telewerken.
• Tot 31 december 2022 heeft de werknemer het recht om afwezig te zijn van het werk om te zorgen voor een kind met wie hij of zij samenwoont en dat niet naar school, een crèche of een centrum voor gehandicapten kan gaan omdat :
  • het kinderdagverblijf, de school of de instelling voor gehandicapten (gedeeltelijk of volledig) gesloten is als gevolg van een maatregel om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan;
  • het kind zelf in quarantaine of in isolatie moet worden geplaatst om de verspreiding van het coronavirus te beperken.

In deze situaties kan aanspraak worden gemaakt op de tijdelijke werkloosheid wegens overmacht gedurende de periode van sluiting, quarantaine of isolatie. De aanvraag tot tijdelijke werkloosheid wegens overmacht bij de RVA moet bewijsstukken bevatten (een attest van de kinderopvang bij sluiting door corona, een attest van de kinderopvang bij quarantaine door corona, ...).

We merken op dat vanaf 1 juli 2022, zowel voor tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen als voor tijdelijke werkloosheid wegens overmacht, de RVA niet langer een supplement zal betalen op het bedrag van de werkloosheidsuitkering, dat ook opnieuw 65% van het gemiddelde loon zal bedragen (en niet langer 70% zoals sinds maart 2020).

De wet bevestigt deze regeling, die retroactief ingaat op 1 juli en eindigt op 31 december 2022.

UPDATE 28/09/2022

De wet werd vandaag in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd.

Ten slotte vraagt de regering aan de sociale partners om na te denken over een structurele hervorming van de tijdelijke werkloosheid om economische redenen, in overeenstemming met de budgettaire notificaties voor 2022. Deze hervorming moet gericht zijn op rationalisering (vereenvoudiging en/of harmonisering) van de huidige regeling. De besprekingen hierover moeten eind 2022 in de NAR van start gaan.

Terug naar themafiche